Bezpieczne SUPowanie: 10 najczęstszych urazów i jak ich uniknąć

SUP to nie tylko sposób na aktywny wypoczynek, ale również skuteczna forma treningu całego ciała. Mimo swojego łagodnego charakteru, SUP niesie ze sobą zagrożenia, zwłaszcza gdy pływamy nieświadomie lub lekceważymy podstawowe zasady bezpieczeństwa. Oto 10 najczęstszych urazów i zagrożeń występujących podczas pływania na desce oraz konkretne sposoby, jak im skutecznie zapobiegać.

1. Urazy barków – efekt złej techniki

Długotrwałe wiosłowanie przy niewłaściwej technice może prowadzić do przeciążeń barków, stanów zapalnych ścięgien, a w skrajnych przypadkach – kontuzji stożka rotatorów.

Jak zapobiegać:

• Naucz się poprawnej techniki wiosłowania – zwróć uwagę, by ruch wychodził z tułowia i bioder, nie tylko z ramion.
• Zadbaj o aktywację łopatek – nie unosząc barków do góry przy każdym pociągnięciu wiosła.
• Przed każdym wypłynięciem wykonuj rozgrzewkę – szczególnie dynamiczne krążenia ramion, wymachy i mobilizację stawu barkowego.
• Regularnie wzmacniaj obręcz barkową poza sezonem – ćwiczenia z taśmami oporowymi są bardzo pomocne.
• Ogranicz czas pływania w jednej sesji – lepiej częściej i krócej niż raz, a zbyt długo.

2. Bóle dolnej części pleców

Nadmierne wyginanie się w pasie, niewłaściwe balansowanie oraz osłabione mięśnie tułowia mogą prowadzić do przewlekłego bólu odcinka lędźwiowego.

Jak zapobiegać:

• Zawsze utrzymuj lekko ugięte kolana i prosty kręgosłup – nie garb się i nie „łap” równowagi za pomocą skręcania pleców.
• Angażuj mięśnie brzucha i pośladków – to one powinny stabilizować sylwetkę.
• Ćwicz mięśnie tułowia – planki, „dead bug”, „bird dog” czy ćwiczenia z piłką gimnastyczną to świetne uzupełnienie treningu.
• Pamiętaj o mobilności bioder – ograniczenia w tym rejonie mogą przeciążać lędźwia.
• Nie forsuj się na siłę – lepiej wrócić na brzeg po 45 minutach niż przeciążyć kręgosłup.

3. Kontuzje kolan i kostek

Upadki z deski, nagłe skręty stóp, niestabilne podłoże czy nadmierne napinanie nóg – wszystko to może powodować urazy więzadeł i stawów.

Jak zapobiegać:

• Ćwicz równowagę – warto trenować na piłce BOSU, deskach balansujących czy miękkim materacu.
• Wzmacniaj mięśnie nóg – zwłaszcza pośladki, czworogłowe uda i mięśnie łydek.
• Unikaj usztywniania nóg – kolana powinny być elastyczne i amortyzować ruchy.
• Ucz się bezpiecznego upadania – zamiast łapać się deski, staraj się „odpaść” od niej na bok.
• Zawsze patrz przed siebie, nie w dół – to pomaga utrzymać naturalną pozycję nóg i lepszy balans.

4. Nadgarstki i łokcie pod obciążeniem

Zbyt mocny chwyt wiosła, nienaturalne ustawienie dłoni oraz przeciążenie przy intensywnym wiosłowaniu może prowadzić do bólu nadgarstków i łokci.

Jak zapobiegać:

• Trzymaj wiosło luźno, ale stabilnie – nie ściskaj go jak kierownicy roweru w stresie.
• Dostosuj długość wiosła do swojego wzrostu i stylu pływania – źle dobrane wiosło to częsty powód urazów.
• Rozgrzewaj dłonie i przedramiona – rotacje nadgarstków, krążenia, rozciąganie palców.
• Zmieniaj strony wiosłowania regularnie – by nie przeciążać jednej ręki bardziej niż drugiej.
• Jeśli pojawi się ból – przerwij trening i nie forsuj się „na siłę”.

5. Stłuczenia, otarcia i skaleczenia

Najczęstsze urazy, szczególnie u początkujących – skutki upadków na deskę, kontaktu z kamieniami, żwirem lub twardymi elementami wyposażenia.

Jak zapobiegać:

• Noś lekką odzież ochronną – rashguardy czy legginsy neoprenowe, cienkie pianki lub ochraniacze.
• Ucz się upadać na bok – nigdy na przód, z rękami wyciągniętymi do przodu.
• Nie próbuj łapać się deski podczas upadku – lepiej pozwolić sobie spaść do wody.
• Pływaj w miejscach o przejrzystym dnie – unikaj kamienistych i mulistych brzegów.
• Sprawdź, czy Twoja deska nie ma uszkodzeń – pęknięcia mogą prowadzić do nieprzyjemnych skaleczeń.
• Stosuj obuwie na wodę, szczególnie gdy pływasz po akwenach z kamienistym dnem.
• Nie zeskakuj gwałtownie z deski na płytkiej wodzie, gdy nie masz pewności co jest na dnie.

6. Urazy głowy – nie tylko przy surfingu

Silny podmuch wiatru, fala lub przypadkowe odbicie deski może spowodować uraz głowy. Choć rzadkie, są potencjalnie bardzo groźne.

Jak zapobiegać:

• Na rzekach i w miejscach z dużym ruchem wodnym noś kask.
• Stosuj leash (smycz).
• Nie pływaj zbyt blisko innych – unikaj kolizji.
• Nie skacz z deski „na główkę”, nawet przy pozornie głębokiej wodzie.
• Zabezpiecz ostre elementy – np. stateczniki lub zaczepy na sprzęcie.
• Surfując na falach odradzamy stosowanie kamizelek asekuracyjnych. W kamizelce nie będziesz w stanie zanurkować pod deską, gdy nagle przetoczy ją fala, i dostaniesz nią w głowę. Po prostu musisz umieć dobrze pływać (i nurkować). Bez tego nawet nie myśl o pływaniu na falach.

7. Słońce, odwodnienie i poparzenia

Woda odbija promienie UV, co znacznie zwiększa ryzyko poparzeń słonecznych. Do tego dochodzi ryzyko odwodnienia i udaru cieplnego.

Jak zapobiegać:

• Używaj kremu z wysokim filtrem UV (SPF 30 lub wyższym), najlepiej wodoodpornego.
• Nakładaj krem co 2–3 godziny, szczególnie po kontakcie z wodą.
• Noś czapkę z daszkiem lub kapelusz i okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV.
• Zawsze zabieraj wodę na deskę – najlepiej w miękkim, przyczepionym bidonie lub bukłaku.
• Planuj pływanie rano lub późnym popołudniem – unikaj największego nasłonecznienia w godzinach 11:00–15:00.

8. Ryzyko utonięcia i podtopienia

Nawet doświadczeni pływacy mogą znaleźć się w sytuacji zagrożenia – np. po kontuzji, omdleniu, nagłym wstrząsie termicznym.

Jak zapobiegać:

• Zawsze używaj kamizelki asekuracyjnej lub pasa wypornościowego, szczególnie na rzekach, morzu (z wyjątkiem surfingu) lub przy słabych umiejętnościach pływackich.
• Nie zapominaj o przypięciu smyczy.
• Przed wypłynięciem sprawdź prognozę pogody i ostrzeżenia wodne.
• Nie pływaj samotnie, zwłaszcza w mało uczęszczanych miejscach.
• Miej przy sobie gwizdek lub środki sygnalizacji w razie potrzeby wezwania pomocy.
• Unikaj alkoholu i innych środków wpływających na świadomość przed i w trakcie pływania.

9. Hipotermia – nie tylko zimą

Woda wyciąga ciepło z organizmu 25 razy szybciej niż powietrze – nawet latem, w zimnej wodzie, można się wychłodzić.

Jak zapobiegać:

• W chłodne dni noś ubiór dostosowany do temperatury wody, nie powietrza.
• Zabieraj ze sobą suchy ręcznik i ubranie na zmianę w worku wodoszczelnym.
• Po pływaniu szybko przebierz się i rozgrzej – nie zostawaj w mokrych ubraniach.
• Obserwuj objawy – dreszcze, spowolniony oddech, dezorientacja to sygnały alarmowe.
• Nie wypływaj daleko od brzegu w chłodniejsze dni.

10. Kontakt z dziką fauną

Od ukąszeń owadów, przez meduzy i jeżowce, po agresywne ptaki chroniące swoje gniazda – kontakt z naturą może być czasem niebezpieczny.

Jak zapobiegać:

• Unikaj pływania zbyt blisko zarośli, skał, miejsc lęgowych ptaków czy żeremi.
• Noś obuwie wodne – nie tylko w tropikalnych wodach i przy rafach, ale także na naszych akwenach z kamienistym dnem.
• Sprawdź lokalne ostrzeżenia dotyczące niebezpiecznych zwierząt wodnych.
• Miej przy sobie podstawową apteczkę i środek na ukąszenia owadów.
• Zachowuj dystans wobec dzikiej przyrody – nie próbuj jej dotykać ani karmić.

SUP to aktywność bezpieczna, o ile uprawia się ją świadomie i odpowiedzialnie. Każde z opisanych zagrożeń można zminimalizować lub całkowicie wyeliminować, stosując się do prostych zasad profilaktyki. Pływaj z głową, rozwijaj swoje umiejętności techniczne, dbaj o sprzęt i bądź przygotowany na zmienne warunki. Dzięki temu każda sesja na wodzie będzie czystą przyjemnością!